Advies Conceptuele Kunst

De westerse restauratie-ethiek is voornamelijk gericht op het materiaal van het object. De focus van de basisprincipes (reversibiliteit, minimale interventie en authenticiteit) ligt op het conserveren van de fysieke integriteit van het object voor de toekomst. Deze denkwijze is echter te beperkend voor sommige soorten erfgoed. Dit geldt ook voor conceptuele kunst: de betekenis weegt soms zwaarder dan het behoud van het materiaal. We kunnen dit illustreren aan de hand van het gedachte experiment “Het Schip van Theseus”. Theseus heeft een schip. Dit schip is onderhevig aan slijtage en de onderdelen worden stuk voor stuk vervangen. Honderd jaar later wordt het laatste originele onderdeel vervangen, en is dus het materiaal aan het schip niet meer origineel. Is het nog wel het ‘originele’ schip? Is het materiaal of het concept van het schip belangrijker?

Kunst met een conceptueel karakter brengt op het gebied van conservering en restauratie veel dilemma’s met zich mee. Hoe behoud je een concept als je materiaal van een kunstwerk hebt om mee te werken? Hoe behoud je een kunstwerk waarbij degradatie deel uitmaakt van het concept van het kunstwerk? Oplossingen voor deze problematieken kunnen verschillend van aard zijn. In sommige gevallen is het de intentie van een kunstenaar dat een werk verdwijnt, dus het behoud zelfs gaat in tegen de beoogde aard van het werk. Als de kunstenaar nog leeft kan een kunstenaarsinterview veel nieuwe inzichten geven over de intentie, verouderingsprocessen en gebruikte materialen/technieken. In de praktijk is elk kunstwerk met een conceptueel karakter uniek en vraagt om een andere complexe aanpak, waarbij dezelfde ethische principes centraal staan.

 

Omdat de meeste kunst met een conceptueel karakter relatief jong is ontstaan er soms complexe situaties met betrekking tot eigenaarschap. Wie beslist of materiaal van het kunstwerk vervangen mag worden? Als de kunstenaar nog leeft kan er soms een interview worden afgenomen voor restauratie. Als de kunstenaar komt te overlijden rijst vaak de vraag wie de bevoegdheid heeft om beslissingen te nemen over het behandelen en presenteren van de werken. De restaurator moet daarom altijd goed nakijken wat er in de juridische contracten is vastgelegd.

De restaurator moderne en hedendaagse kunst van Art Salvage kan u bijstaan bij de verschillende problematieken die hierboven zijn genoemd. Een belangrijk onderdeel hiervan is deskundigheid op het gebied van kunstenaars interviews, omdat hier in theorie de meeste informatie uit gehaald kan worden. Als de kunstenaar niet beschikbaar is of is overleden wordt gekeken of er nog naasten zijn die geraadpleegd kunnen worden. Op basis van multidisciplinair onderzoek naar de intentie van de kunstenaar, ethische en juridische aspecten en natuurlijk het kunstwerk zelf wordt een advies voor bewaring en/of behandeling opgesteld.